معرفی ردیف های آوازی آلبوم سپیده
با سلام خدمت شما سروران عزیز
خوب هستید؟
امیدوارم که همیشه خوب باشید.
اینبار با یکی از متفاوت ترین کارهای استاد شجریان در خدمت شما هستم. آلبوم بسیار زیبای "سپیده" به آهنگسازی استاد لطفی در دستگاه ماهور و اجرای گروه شیدا.
استاد لطفی درباره این آلبوم می فرماید:
پس از آثار عارف قزوینی و سرودهای جنبش چپ در دوره تاریخی – در رشت و آذربایجان وکردستان – تقریبا می توان گفت اثر چشمگیری که با ملت رابطه فرهنگی داشته باشد به وجود نیامد. به جرات می توان فقط به سک اثر ملی، یعنی سرودن ای ایران شادروان خالقی اشاره کرد که پس از ساخته شدن، برای مدت کوتاهی مورد توجه و استفاده مسئولان رادیو قرار گرفت و بعد بنا به دلایلی مشخص در آرشیو رادیو پنهان ماند. سرودهای دیگر اگر چه برخی در خاطره تاریخ مانده اند اما فرمایشی بودند و بوسیله حکومت بر ملت تحمیل شدند و هیچ گاه مردمی نشدند.
به همین دلیل من در پی فرمی ابداعی بودم تا بتواند این کمبود را جبران کند و در عین حال موسیقی ردیف دستگاهی را نیز تحت الشعاع قرار دهد و جوانان را به شنیدن موسیقی غزل ناب فارسی ترغیب کند و در عرصه تداوم انقلاب از بین نرود. استفاده از گوشه های آوازی آن هم با غزل کار آسانی نبود زیرا گوش مردم در شور و هیجان انقلاب دگرگون شده بود و کارهای رادیویی و هنری معمول و متعارف دیگر کاربردی نداشت. از این رو، بر آن شدم با ابداع پایه های ریتمیک تر و هیجانات قوی تر، آواز و شعر و غزل و تکنوازی ها را در فرمی جای دهم. محصول این تلاش سپیده و کاروان شهید بودند. سپیده در بهار سال 57 ساخته شد و در سال 58 در سالن آمفی تئاتر دانشگاه ملی (شهید بهشتی فعلی) با صدای محمد رضا شجریان اجرا شد.
تلاش عمده من در این اثر این بود که آواز سنتی نقش خودش را با حال و هوای جدید ایفا کند. مقدمه با ریتمی پر تحرک آغاز میشود و در اوج این حرکت پر احساس، شجریان شجریان صدای رسای خود را سر می دهد و اینگونه روشی برای مطرح کردن خود و دیگران فراهم می کند و این فرم تا مدت ها شاید تاکنون مورد استفاده قرار گرفته و می گیرد. صدای ضربه های مضراب ها فضای سالن را به سکوتی پر درد اما پرشکوه فرا می خواند و تنها این بیت سایه در ذهن مردم می ماند که:
ایران ای سرای امید بر بامت سپیده دمید
تصنیف سپیده دیرتر از مقدمه آن ساخته شد. چند ماه قبل از اولین کنسرت این اثر، وقتی به منزل سایه رفتم و با سه تار آهنگ تصنیف را برای او نواختم علاقه مند شد شعر آن را بسراید. خواهش کردم هر چه زودتر اقدام کند چون کنسرت د راه بود و بدون این تصنیف، کارمان ناقص می ماند. کار سرودن شعر طولانی شد و من نگران بودم، تا اینکه یک هفته مانده به اجرای کنسرت شعر آماده شد و من آنرا نزد شجریان بردم. در این اثر تلفیق شعر با موسیقی بی نظیر است و احساسات من با لطافت شعر هماهنگی کامل دارد. سایه با این کار نشان داد که چقدر در این کار مهارت دارد. آنچه ما آماده کردیم برای زمان کنسرت کافی نبود و به همین دلیل کاری را از هنرمند گرامی پرویز مشکاتیان که در گوشه راک ساخته بود به برنامه افزودیم. کار او اگرچه زیباست اما کاملا با رد پای این اثر متفاوت است، به خصوص شعر آن که از نظر کیفیت با شعر سایه قاصله هنری دارد. گروه شیدا به حق این اثر را با شور کامل اجرا کرده است و صدای عود هنرمند گرامی اسماعیل صدقی آسا که اکنون در آلمان زندگی می کند، خاطره او و صداقت بی نظیرش را در زندگی هنری همواره زنده نگه می دارد. ضبط این مجموعه به طور اتفاقی توسط کیهان ابتهاج انجام شده و انصافا اگر چه ضبطی است از یک اجرای زنده، اما نغمه خارجی در آن به گوش نمی خورد و این نشانه تمرین های طاقت فرسایی بود که گروه و رهبران آن متحمل شده اند. بیشتر آثار گروه شیدا که جاودان مانده اند در فضای باز و در اجرایی زنده ضبط شده اند و این خود به "حس" و "آن" موسیقی موسیقی افزوده است.
خوب امیدوارم تا به حال خسته نشده باشید نوشته فوق از بروشور آلبوم سپیده به قلم استاد لطفی و منتشر شده توسط موسسه آوای شیدا گرفته شده است.
اما معرفی موسیقی وبلاگ. حقیقتش اسم آهنگ را نمی دونم چیه اگر شما میدونید بگید اما توسط گروه کامکار اجرا شده که کاری بسیار زیبا و پر نشاط است که خودم هر وقت گوش میدم یا میبینم (حجم تصویریش خیلی بالاست نمیشد با این اینترنت ضعیف برای دانلود گذاشت) طراوت و نشاط خاصی بهم دست میده. اوج زیبایی کار کمانچه نوازی استاد اردشیر در میانه های کار هست که واقعا محشره نمیشه توصیفش کرد که گروه هم با دست زدن زیبایی خاصی به این لحظه از کار دادن. امیدوارم شما هم لذت ببرین.
نظر یادتون نره
راستی برای پست بعدی اگر آلبوم خاصی مد نظرتون هست بگین تا اون آلبوم را معرفی کنم.
ارادتمند
رهی واحدنژاد
گروه شیدا
سرپرست گروه: محمدرضا لطفی
بیژن کامکار: رباب
هادی منتظری: کمانچه
مجید درخشانی: تار باس
ارژنک کامکار: تنبک
زیداله طلوعی: تار
اسماعیل صدقی آسا: عود
عبدالنقی افشار نیا: نی
پشنگ کامکار: سنتور
محمدرضا لطفی: تار
1 زمانه قرعه نو میزند به نام شما
خوشا شما که جهان میرود به کام شما
درآمد ماهور
5،2 در این هوا چه نفس ها پر آتش است وخوش است
که بوی عود دل ماست در مشام شما
2 گشایش 5 داد
3الف 3ب 7 تنور سینه سوزان ما به یاد آرید
کهز آتش دل ما پخته گشت خام شما
3 الف راک 3ب داد 7 شکسته
4و8 فروغ گوهری از گنج خانه دل ماست
چراغ صبح که بر می دمد از بام شما
4 داد 8 شکسته اشره به دلکش
9و11 ز صدق آینه کردار صبح خیزان بود
که نقش طلعت خورشید یافت شام شما
9 فیلی 11 عراق
6 زمان به دست شما می دهد زمام مراد
از آنکه هست به دست خرد زمام شما
حصار
10 همای اوج سعادت که می گریخت ز خاک
شد از امان زمین دانه چین دام شما
عراق
12 به زیر ران طلب زین کنید اسب مراد
که چون سمند زمین شد ستاره رام شما
عراق
13 به شعر سایه در آن بزمگاه آزادی
طرب کنید که پر نوش باد جام شما
عراق فرود به درآمد
سایه – یادگار خون سرو
مشخصات عروضی:
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
بحر: مجتث مثمن مخبون محذوف
1 دلا دیدی که خورشید از شب سرد
چو آتش سر ز خاکستر برآورد
نیریز
2 زمین و آسمان گلرنگ و گلگون
جهان دشت شقایق گشت از این خون
نیریز
3 نگر تا این شب خونین سحرکرد
چه خنجرها که از دل ها گذر کرد
نیریز
4و6 ز هر خون دلی سروی قد برافراشت
ز هر سروی تذروی نغمه برداشت
نیریز
5و7 صدای خون در آواز تذرو است
دلا این یادگار خون سرو است
نیریز
سایه- یادگار خون سرو
مشخصات عروضی:
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل
بحر: هزج مسدس محذوف
اگر که تدبیری باشد در درک منطق هنر است...